Son.az-ın məlumatına görə, "Nature" jurnalında dərc olunan yeni tədqiqatda alimlər bildiriblər ki, iqlim dəyişikliyi nəticəsində Afrika qitəsində yağıntıların intensivliyi nəzərəçarpacaq dərəcədə artacaq. Tədqiqat 40 müasir iqlim modeli (CMIP6) əsasında aparılıb və gələcək hava şəraitinin proqnozlaşdırılmasında ən etibarlı mənbələrdən biri hesab olunur.

Əsas proqnozlar:

Əgər istixana qazı tullantılarının səviyyəsi indiki templə davam edərsə, 2100-cü ilə qədər:

Qərbi Afrikada yağıntılar təxminən 7% artacaq;

Şərqi və Mərkəzi Afrikada artım 15-25% arasında olacaq;

Sahara səhrasında isə yağıntıların artımı 75%-ə qədər çata bilər.

Bu proqnozlar səhranın bəzi hissələrində torpağın bərpası və bitki örtüyünün yenidən yaranması ehtimalını artırır. Başqa sözlə, "yaşıl Sahara" fikri daha real görünməyə başlayır.

İstisnalar və regional fərqlər

Tədqiqat göstərir ki, Namibiyada yağıntıların 5% azalması, Cənub-Şərqi Afrika və Madaqaskarda isə qeyri-bərabər dəyişikliklər gözlənilir. Bu bölgələrin mərkəzi hissələri daha quraqlaşacaq, şimal və şərq bölgələri isə nisbətən rütubətli olacaq.

Nəticələrin etibarlılığı və səbəblər

Alimlər bildirirlər ki, əldə olunan nəticələr yüksək etibarlıdır - istifadə edilən iqlim modellərinin 70%-dən çoxu eyni nəticələri göstərib.

Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, bu dəyişikliklərin əsas səbəbi atmosferdə hava axınlarının və rütubət səviyyəsinin dəyişməsidir. Qlobal istiləşmə nəticəsində isti hava daha çox nəmi saxlaya bilir, yüksəldikcə isə soyuyaraq bu nəmi yağış şəklində yerə endirir - bu da "yağış effekti"ni gücləndirir.

Kənd təsərrüfatı və sosial təsirlər

Afrikada kənd təsərrüfatının təxminən 80%-i birbaşa yağıntılardan asılıdır. Bu baxımdan, yağıntıların artması məhsuldarlığın bərpası baxımından ümidverici görünsə də, eyni zamanda torpaq eroziyası və daşqın risklərini də artıracaq.

Əksinə, qitənin cənub-qərbində yağıntıların azalması isə aclıq, su qıtlığı və miqrasiya risklərini gücləndirə bilər.

Avropaya mümkün təsirlər

Afrikada yağıntıların çoxalması yalnız yerli yox, qlobal təsirlərə də səbəb ola bilər. Mütəxəssislərin fikrincə, Saharadan əsən toz və qum fırtınalarının intensivliyi azalacaq, bu isə Aralıq dənizi regionunda havanın keyfiyyətinin yaxşılaşmasına səbəb ola bilər.

Kənan Son.az