Son.az "unian"a istinadən xəbər verir ki, yeni elmi araşdırmalar bu fırtınanın gücünün əvvəllər düşünüləndən daha böyük olduğunu ortaya çıxarıb.

Əgər bu hadisə bu gün baş versəydi, müasir texnologiyalar və infrastruktur ciddi zərər görə bilərdi.

Günəş fırtınalarının təhlükəsi nə qədər realdır?

Yer kürəsi tarix boyu geomaqnit fırtınaları ilə qarşılaşıb. Lakin 1859-cu il sentyabrın 1-də baş vermiş "Carrington hadisəsi" indiyə qədər qeydə alınmış ən güclü Günəş fırtınası sayılır. Həmin gün Günəşdən Yerə yüksək enerjili plazma, elektrikləşmiş qaz və subatom hissəciklər çatan zaman, bu enerjinin gücü 10 milyard atom bombasına bərabər olub.

Teleqraf sistemləri sıradan çıxıb, operatorlar elektrik cərəyanı ilə zədələnib, bəzi avadanlıqlar alovlanıb. Hətta şimal işıqları o qədər parlaq idi ki, Küba və Havay adalarında belə müşahidə olunub - insanlar bu işıqda qəzet oxuya bilirdi.

Yeni araşdırmalar nələri üzə çıxardı?

2024-cü ildə alimlər müasir rəqəmsal metodlardan istifadə edərək, həmin dövrə aid maqnit sahəsi qeydlərini (maqnitogramları) analiz ediblər. Londonun Kral Rəsədxanasında və Kew müşahidə mərkəzində 1838-ci ildən bəri aparılan qeydlər göstərir ki, həmin fırtına zamanı maqnit sahəsindəki dəyişikliklər o qədər güclü olub ki, işıq şüası kağızdan kənara çıxıb və 12 saat ərzində qeydə alınmayıb.

Yeni analizlər nəticəsində məlum olub ki, Yer maqnit sahəsindəki dəyişikliklərin minimum sürəti dəqiqədə 500 nanotesla təşkil edib. Müqayisə üçün qeyd edək ki, "əsrin fırtınaları" adlanan hadisələrdə bu göstərici adətən 350-400 nanotesladır. Yəni, bu fakt "Carrington hadisəsi"nin fövqəladə gücünü bir daha sübut edir.

Nəticələr nəyi göstərir?

Alimlər qeyd edir ki, bu gün belə bir fırtına baş versəydi, yalnız teleqraf deyil, elektrik şəbəkələri, dəmir yolları, peyk və GPS sistemləri də ciddi zərər görərdi. Günəş fırtınalarının müasir cəmiyyətə vuracağı zərərin qarşısını almaq üçün daim monitorinq və qabaqlayıcı tədbirlər tələb olunur.

Əlavə məlumat:

Günəş fırtınaları atmosferdəki karbon balansına təsir edə bilər. Bəzi hallarda fırtına izləri ağacların illik halqalarında radiokarbon (14C) artımı ilə görünür. Bu tip hadisələr həm texnoloji, həm də ekoloji nəticələr doğura bilər.

Kənan Son.az