Bir gün sonra Kahramanmaraşda yaşayış binasının avtodayanacağında park edilmiş elektrikli avtomobil yanıb.

Bu hadisələr elektrikli avtomobillərin təhlükəsizliyi ilə bağlı narahatlıqları yenidən gündəmə gətirib.

Elektrikli və Hibrid Nəqliyyat Vasitələri Dərnəyinin rəhbəri Berkan Bayramın sözlərinə görə elektrikli avtomobillər haqqında geniş yayılmış yanlış təsəvvürlər mövcuddur. İstanbul İtfaiyyəsinin son dörd ilin statistikasına əsasən elektrikli avtomobil yanması ilə bağlı cəmi on doqquz hadisədə qeydə alınıb. Eyni dövrdə benzinlə və dizellə işləyən avtomobillərdə baş verən yanğınların sayı 114 olub. Bu məlumat elektrikli nəqliyyatın daha etibarlı olduğunu göstərir. Ekspert bildirir ki elektrikli avtomobillər kilometrlərin sayına əsaslanan müqayisədə ənənəvi avtomobillərdən daha az yanğina məruz qalır.

Elektrikli avtomobillərdə baş verən yanğınların əsas səbəbi termal qaçış adlanan prosesdir. Bu proses batarya hüceyrələrinin içində baş verən və nəzarətdən çıxan kimyəvi reaksiyanın nəticəsində yaranır. Hüceyrə daxilində temperatur sürətlə artır və yanıcı qazların çıxmasına səbəb olur. Bu prosesin başlıca səbəbləri avtomobilin kobud idarə olunması nəticəsində batareya qoruyucu hissəsinin zədələnməsi hesab olunur. Avtomobil sürücüləri çox zaman alt hissədə yaranmış kiçik zədələri hiss etmir. Bu cür zədə növbəti sərt zərbə ilə daha ciddi reaksiyaya gətirib çıxara bilər.

Termal qaçışın ( bataryanın içində temperatur nəzarətdən çıxır və özü özünü qızdıran bir reaksiyaya çevrili ) digər səbəbləri də mövcuddur. Bataryanın xarici istilik mənbəyinə məruz qalması. Uzun müddət ardıcıl şarj və boşalma prosesləri. Zavodda yaranan istehsal qüsurları. Bunların hamısı hüceyrə içində temperaturun artmasına şərait yaradır.

Elektrikli avtomobillərdə təhlükəsizliyi artırmaq üçün iki əsas sistem işləyir. Birincisi BMS adlanan batarya idarəetmə sistemidir. Bu sistem bataryanın voltajını cərəyan dəyərlərini və temperatur səviyyələrini çox qısa müddət aralığında davamlı izləyir. Anormal temperatur və ya enerji artımı baş verərsə sistem dərhal müdaxilə edir və lazımi qoruyucu mexanizmləri işə salır.

İkinci mühüm sistem TMS adlanan istilik idarəetmə sistemidir. Bu sistem bataryanın optimal temperaturda qalmasını təmin edir. Bataryanın işləməsi üçün ən uyğun temperatur iyirmi ilə qırx dərəcə arasında dəyişir. TMS bu temperaturu qorumaq üçün maye və hava dövriyyəsinə əsaslanan soyutma və isidici mexanizmlərdən istifadə edir.

Bataryalar həmçinin metal qoruyucu gövdə ilə əhatə olunur. Bu gövdə yol qabarıqları və qəzalar zamanı hüceyrələrin zədələnməsinin qarşısını alır.

Yeni nəsil avtomobillərdə qapılar elektron idarəetmə ilə açılıb bağlanır. Qəza zamanı avtomobil enerji itkisinə məruz qaldıqda və ya bataryada gərginlik kəsildikdə elektron kilid sistemi işləməyə bilər və qapılar kilidli kimi görünər. Əslində bu bir texniki nasazlığın nəticəsidir.

Avtomobillərdə hava yastıqları açılarsa mərkəzi sistem avtomatik olaraq bütün qapıların açılma əmri verir. Buna baxmayaraq istehsalçılar əlavə mexaniki təcili açma mexanizmi də quraşdırır. Bu mexanizm elektrikdən asılı olmayan çıxış variantıdır.

Elektrikli avtomobillərdə yanğının söndürülməsi niyə çətindir?